Uitreiking Piket Kunstprijzen 2024 was een feestje
Als je wilt dat de ‘aftrap’ goed is, nodig dan breakdance crew de Heavy Hitters uit! Tim Kromhout, Diogo Nogueira, Toby Tanate en Bonne von Brucken Fock maken deel uit van de groep die in 2023 de Piketprijs in de categorie Dans in ontvangst mocht nemen. Ze zijn onweerstaanbaar. Binnen enkele minuten na aanvang van de uitreiking van dit jaar is de zaal één joelend en klappend geheel. En dan moet het feest dus eigenlijk nog beginnen.
Nadat de vier B-boys zijn toegejuicht, heet Hizir Cengiz, de presentator van deze uitreikingsavond, alle aanwezigen van harte welkom. Hizir is journalist (hij schrijft onder meer voor De Correspondent en De Groene Amsterdammer) en bij het Haagse publiek vooral bekend vanwege zijn maandelijkse interviewprogramma Xizir in Zaal 3. Hij ontvangt vanavond als talkshowhost de genomineerden aan een niet-avocadovormige tafel om hen te verrassen met vragen die aanzienlijk verder gaan dan ‘hoe voel je je nu?’ en ‘wat vind je ervan?’.
Om te beginnen gaf hij het woord aan Taco Hovius (bestuursvoorzitter van de Stichting mr F.H. Piket) en Marie Jeanne de Rooij (directeur Piket Kunstprijzen). In zijn toelichting op ontstaan en doel van de stichting memoreert Hovius dat zowel de winnaars als de overige genomineerden sinds vorig jaar een ‘vaste’ award krijgen, de Hamer, ontworpen en gemaakt door kunstenaar Joep van Lieshout. “Dit jaar heeft de Hamer veel weg van een bijl,” stelt hij vast. “Een bijl om de kunst te verdedigen.” Dat de kunst in deze tijden verdediging nodig heeft, behoeft geen betoog, maar Hizir wil graag van Marie Jeanne de Rooij weten wat de kunst nog meer nodig heeft. De Rooij: “Dat er plekken zijn waar je als maker even ruimte krijgt om stil te staan bij je werk om daarna weer verder te kunnen.” Ze is ervan overtuigd dat de Piket Kunstprijzen daaraan een bijdrage kunnen leveren.
Categorie Dans
Wanneer de genomineerden in de categorie Dans aan Hizirs tafel hebben plaatsgenomen, wordt het eerste profielfilmpje vertoond – dat van Demi Bawon, danseres bij NDT 1. In het filmpje vertelt Demi dat het toneel voor haar een “soort beschermende laag” is, “een vangnet”. Naar aanleiding daarvan vraagt Hizir haar wat voor danser je dan wordt als er zo’n vangnet is. Demi legt uit dat het gaat om het tonen van die kanten van jezelf, die je in het dagelijks leven toch vaak verborgen houdt, zelfs voor de personen die dicht bij je staan. De context van de performance stelt je in staat daar bovenuit te stijgen. “Op het toneel ziet men mij voor honderd procent. Dankzij dat vangnet.”
Dansers Vladyslav Detiuchenko en Veronika Rakitina vluchtten na de Russische inval in Oekraïne naar Nederland. In hun profielfilmpje vertellen ze dat het Haagse theater Korzo een tweede thuis voor hen is geworden. “Wat maakt Korzo dan tot een thuis?” wil Hizir weten. Veronika: “Het is een fijne en veilige plek. Ik denk dat het bij een thuis ook heel erg gaat om de mensen die je omringen en hoe je met hen samen bent.” Vladyslav vertelt dat dat echt belangrijk is geweest voor hun ontwikkeling: “De manier waarop we bewegen, hangt af van hoe we ons voelen.”
Aan Kenji van Nieuwenhuizen (Conny Janssen Danst) de vraag of er zoiets is als een ‘typische Kenji-pas’. “Nee, geen specifieke pas, maar ik heb natuurlijk wel gewoon mijn lichaam met zijn gaven en beperkingen. Binnen een gezelschap blijf je jezelf door de tijd te nemen voor die bron en van daaruit te onderzoeken en ontwikkelen.”
Dan wordt het tijd om de winnaar bekend te maken. De vakjury Dans, Erik Kaiel en Mitchell-lee van Rooij, benadrukt dat “de genomineerden in onze ogen allemaal winnaars zijn.” Maar er volgt toch een naam: Demi Bawon. Demi is verbijsterd; ze had dit totaal niet verwacht. Ze is ontzettend blij met de erkenning die, zegt ze, juist voor jonge mensen zo belangrijk is. Zelfs een feestelijke avond als deze is volgens haar van belang: “Het is zo goed om al deze jonge kunstenaars hier samen te brengen. Ik heb hele mooie mensen leren kennen dankzij deze avond.”
Categorie Schilderkunst
Kunstenaar Adam Centko moet vanavond ontbreken aan Hizirs tafel. Hij is voor een residency in Shanghai en wordt vertegenwoordigd door vriendin Marlot Meyer. Maar Shani Leseman en Ellen Yiu zijn er wel om samen met Hizir naar de profielfilmpjes te kijken en Hizirs vragen te beantwoorden. Adam maakt in zijn filmpje duidelijk dat zijn kunst, ondanks alle technologie, vooral wordt geïnspireerd door de natuur. De natuur speelt ook een hoofdrol in het werk van Shani Leseman en daarnaast is er voor haar, zo vertelt ze in haar filmpje, de magie. “Heb je vandaag nog iets magisch ervaren?” vraagt Hizir haar. Shani: “Ja, ik heb zo-even van een vriendin een stukje bijvoet gekregen.” Bijvoet? “Dat is een geneeskrachtige plant en ook een talisman.” Wat betreft de rol van natuur en magie in haar werk zegt ze: “Uiteindelijk gaat het om energie en die is overal. Het is belangrijk om te luisteren naar de omgeving en naar wat het werk wil zijn.”
Hizir wil van Ellen meer weten over de papieren handdoekjes die ze verzamelt en uiteindelijk met veel liefde inbindt in fraaie boekjes. Ellen geeft onmiddellijk toe dat het best gek is om zoveel werk te maken van iets dat één keer wordt gebruikt en dan weggegooid. Maar het is voor haar iets heel persoonlijks, iets dat te maken heeft met kwetsbaarheid en eerlijkheid. “Het meest persoonlijke werk is ook het meest eerlijk en kwetsbaar.” Ellens pleidooi voor eerlijkheid ontlokt aan Hizir de vraag of ze in haar werk echt nooit liegt. “Dat is aan de toeschouwer om te beoordelen,” zegt Ellen. “Het gaat niet om waarheid maar om perspectief en het vertellen van verhalen.”
“We waren zo geïntrigeerd door jullie,” zegt jurylid Pietertje van Splunter. “Den Haag heeft een amazing art scene,” vult haar collega Johan Gustavsson aan. “Er zijn hier zo veel getalenteerde kunstenaars.” Hun winnaar is Ellen Yiu. Ellen: “Ik ben een beetje sprakeloos. Deze erkenning betekent heel veel voor me. Ik heb nu zoveel meer mogelijkheden.”
Juryprijs 2024
Volgens het programma volgt er nu een ‘intermezzo’ waarvoor juryvoorzitter Majel Blonden het woord zal voeren. Maar als snel komt de aap uit de mouw. “Er is toch een juryprijs, al is dat niet gecommuniceerd.” En voor die geheimzinnigheid was een reden: de jury eert Jane Huldman. Jane was jarenlang verbonden aan kunstcentrum STROOM en is nu, na haar pensionering, nog steeds actief in het Haagse kunstenveld als bestuurslid van broedplaats DCR, Billytown en, ja, ook van de Piket Kunstprijzen. Dat laatste was de reden dat de toekenning van de juryprijs een verrassing moest blijven: het geëerde bestuurslid mocht er absoluut geen lucht van krijgen. Aan de juryprijs is geen geldbedrag verbonden, maar Huldman ontvangt wel een Hamer en een juryrapport, waarin ze “de goede fee van de Haagse hedendaagse kunst en cultuur” wordt genoemd. Wanneer Blonden het juryrapport heeft voorgelezen, verklaart Huldman dat het “veel te overdreven” is. Maar ze is duidelijk verrast en geroerd. Heeft Huldman nog advies voor jonge kunstenaars? Jazeker: “Ga ervoor! Geef niet op!”
Chamber Piece
Een werkelijk intermezzo wordt gevormd door een fragment uit Chamber Pieces, een project van Finn Borath en Boris de Klerk, die in 2023 de Piket Kunstprijs in de categorie Toneel wonnen. Het fragment, intrigerend muziektheater uitgevoerd door flikkerende en tikkende tl-buizen, geeft een goede indruk van het onderzoek van Borath en De Klerk naar de expressieve mogelijkheden van vertrouwde omgevingstechnologie.
Categorie Toneel
Kim Karssen staat vanavond ergens anders op het toneel en kan dus niet aanwezig zijn. Zij laat zich vertegenwoordigen door haar vader. Desgevraagd laten de twee andere genomineerden, Koen ter Braak en Patsy Kroonenberg, weten dat zij Kim persoonlijk niet goed kennen, maar haar voorstellingen wel erg leuk vinden.
Koen legt in zijn filmpje de nadruk op zijn intuïtieve werkwijze. “Is het ook mogelijk dat dat niet werkt?” vraagt Hizir. Wellicht niet altijd en niet voor iedereen, maar, zegt Koen: “Ik denk dat intuïtie een heel groot goed is. Als ik het idee heb dat iets mooi is, dan zal het ook voor anderen wel werken.” Koen, die de vakjury opviel met zijn film Odysseus: Odysseus, vertelt dat hij mythologie altijd al heel spannend vond. “Ik hield van fantasie. Ik vind het interessant om te denken over een andere wereld.” Anders dan bij andere genomineerden het geval is, is het podium voor hem geen toevlucht. “Het is gewoon mijn werk. Ik houd van mooie dingen maken.”
In haar filmpje kruipt Patsy uit het hoofd van een van de overbekende sprookjesbeelden van Tom Otterness op de Scheveningse Boulevard. Hizir: “Zou je ook wel eens uit jouw hoofd willen kruipen?” Patsy geeft toe dat ze “heel veel oordelen heeft” over zichzelf en anderen: “Het gaat alle kanten op.” Nee, een prijs heeft ze nog nooit gewonnen. “Het is de schuld van mijn vader,” zegt ze stellig. “Hij is psychotherapeut.”
Wat jurylid John de Weerd betreft, is de ideale Parade-voorstelling er een die vriendelijk en vrolijk begint, maar je dan uiteindelijk toch bij de strot grijpt en aan het denken zet. “En dat kan Kim,” zegt hij. John en collega-jurylid Ellen Goemans waren “tot tranen geroerd” door Koens Odysseus: Odysseus en sporen hem aan vooral zo door te gaan. De winnaar van de vakjury Toneel is Patsy Kroonenberg. “Wat de jury echt raakt,” zegt Goemans, “is wat Patsy haalt uit haar persoonlijke leven. Het zijn pareltjes, scherp, heel erg grappig, herkenbaar, ontroerend.” Patsy: “Ik weet dat het een cliché is, maar ik had dit werkelijk niet verwacht. Dank je wel, het is echt supercool. Ik denk dat mijn vader het ook cool vindt.”
Hizir nodigt de winnaars en genomineerden en ook bestuur en directeur uit om op het toneel te komen voor een slotapplaus. Marie Jeanne de Rooij dankt iedereen die aan deze feestelijke avond heeft bijgedragen: de vier Heavy Hitters; Boris en Finn; de leden van Team Piket; Csaba Bogàdi, die de profielfilmpjes maakte en vanavond ook zorgde voor technische ondersteuning; fotograaf Dana LaMonda en de assistenten Janneke, Pien en Anas, die ervoor hebben gezorgd dat ieder zijn of haar Hamer en juryrapport kreeg. Zij staan alweer klaar om iedereen een zakje met kleurrijke zaadbommetjes te overhandigen. De Rooij: “Snijbloemen, dat kan eigenlijk niet meer, maar zaaien en kweken past echt bij deze prijs.” En dan is het tijd om te proosten, te drinken en na te praten.
Tekst: Anna Beerens
Foto’s: Dana LaMonda
