In eerste instantie dacht Goda Žukauskaitė echt dat de nominatie een misverstand was. “Het was zo’n verrassing. Ik vond het moeilijk te accepteren dat ik het waard zou kunnen zijn. Ik zie mezelf niet als een danser die voor de hoge techniek gaat. Dans is voor mij meer dan een kunstvorm. Het is een middel om met mensen te praten. Beweging gaat over energie en dynamiek, het is een gesprek.” Volgens Goda zegt het feit dat ze genomineerd is veel over de ruimdenkendheid van de jury. De erkenning geeft haar een “superdankbaar” gevoel.
Twee Litouwers op een rij
Natuurlijk kent ze de Litouwse danser Lukas Karvelis, die tot de genomineerden van 2020 behoorde. “We hebben nooit samen gedanst, maar wel ervaringen uitgewisseld. De Litouwse danswereld is klein en de mensen volgen elkaar. Het was groot nieuws dat er opnieuw een Litouwse danser was genomineerd. Twee Litouwers op een rij!” Goda omschrijft de Litouwse danswereld als “klein maar interessant”. “Maar het groeit behoorlijk hard”, zegt ze. “Telkens als ik terug ga ben ik verrast. En het is verbazingwekkend om te zien hoe de mensen in deze kleine gemeenschap elkaar steunen en hun best doen om in contact te blijven met degenen die weg zijn gegaan.” Over die laatste groep, waartoe ze zelf behoort: “Voor mijn gevoel zijn we een soort strijders. Wat ik hier in Nederland ontvang, wil ik aan Litouwen geven. De uitwisseling, het heen en weer gaan, geeft me creatieve energie en een manier om mijn eigen groei te toetsen en te zien in welk opzicht ik verander.” Omdat er aan beide zijden nog veel te winnen is, ziet Goda zichzelf nog niet definitief terug verhuizen naar Litouwen.
Tachtig livestreams
Veel podiumkunstenaars zien 2020 als een uitermate frustrerend jaar, maar voor Goda ligt het anders. “Voor mij was het een heel interessant jaar, het heeft me zoveel gegeven. Ik was net terug van een residency in India toen alles dicht ging. Voorstellingen werden afgelast en in het begin maakte ik me natuurlijk zorgen. Maar ik was ook blij met de tijd die ik had en ik besloot om die tijd goed te gebruiken en iets interessants te doen.” Tussen 15 mei en 15 augustus 2020 maakte ze een durational performance die de titel 78h ungrowing grass kreeg en bestond uit tachtig livestreams. Ze gebruikte de Amsterdamse woonboot waar ze woont als toneel. Elke dag, behalve de zondagen, streamde ze een performance. Het was een enorm creatieve en verrijkende periode voor haar, zeker nadat ze ertoe over was gegaan andere kunstenaars op haar boot uit te nodigen. Haar buren waren aanvankelijk nogal verbaasd over alles wat er gebeurde, maar al gauw vonden ze het prachtig en kwamen ze Goda objecten brengen die ze in haar performances zou kunnen gebruiken. Daarnaast stuurden mensen die naar de livestreams keken haar hun reacties. Die inzichten en reflecties waren waardevol en gaven Goda energie, en dat gold ook voor de betrokkenheid van de kunstenaars met wie ze het initiatief deelde. “We aten samen en zetten met elkaar het ‘toneel’ op, dachten met elkaar na over het concept en vroegen onszelf af waarom we dit deden. Die momenten voor en na de ‘voorstelling’ werden zo belangrijk”, zegt Goda.
Het was een forse tegenslag toen Goda, in juli op dag 55 van het project, uit een boom viel. “Er brak een tak af toen ik in de boom aan het performen was en ik viel zo’n vier meter naar beneden.” Het was snel duidelijk dat ze een wervel had gebroken. “Na het ongeluk ben ik naar huis gegaan, maar ik had enorm veel pijn dus heeft mijn vriend me naar het ziekenhuis gebracht. De dokters zeiden dat ik niet meer mocht bewegen en dat ik moest blijven. De breuk was nogal gevaarlijk en mijn rug was erg kwetsbaar. Toen ik de diagnose hoorde, was mijn eerste gedachte: hoe kan ik doorgaan met performen? Ik kon me gewoon niet voorstellen dat ik daarmee zou moeten stoppen. Tijdens de eerste weken moest ik blijven liggen, maar vanuit mijn bed ging ik door met de livestreams. Ik besefte dat er altijd een manier is. Het was een kwestie van naar mijn lichaam luisteren: wat kan ik vandaag doen? Stapje voor stapje werd ik weer beter en performen heeft me daarbij geholpen. Nu ik weer gewoon kan dansen, realiseer ik me hoeveel mijn lichaam van deze blessure heeft geleerd en er sterker van geworden is.”
Terug in het theater
In september van het vorig jaar was Goda, als lid van Kalpana Raghuramans Haagse gezelschap Kalpanarts, weer terug in het theater. “Ik mocht toen nog niet dansen, maar Kalpana wilde graag dat ik mee deed, dus werd mijn rol in de voorstelling Hitting True North aangepast. In plaats van danseres was ik, met de trom en met mijn stem, meer een muzikant. Het stelde me in staat de voorstelling uit een ander gezichtspunt te benaderen.” Momenteel, weer helemaal hersteld, is Goda op tournee met In Two Minds, de 2021-2022 productie van Kalpanarts. “Ik werk ook aan een nieuw project met Boukje Schweigman van Schweigman& dat volgend voorjaar klaar zal zijn. En dan is er nog het duet dat ik aan het maken ben met Annabel Reid. Samen vormen we het collectief Anna & Goda en we werken momenteel aan een stuk dat we de titel Goddesses* dream when they bleed hebben gegeven.”
Goda heeft onlangs ook studioruimte gevonden in Het Domijn in Weesp. Ze deelt de ruimte met zes andere kunstenaars. Als collectief Platform NEXUS zijn ze druk bezig er een centrum voor dansers, podiumkunstenaars en musici van te maken. “We zijn nog aan de ruimte aan het bouwen en investeren ook financieel”, legt Goda uit. “Het was altijd een droom van mij om mijn eigen ruimte te hebben, waar ik vrij kon experimenteren, installaties bouwen, allerlei materialen gebruiken en andere kunstenaars kon uitnodigen om met mij mee te doen of hun de ruimte ter beschikking te stellen om zichzelf te verkennen.” Daarnaast heeft het leven op een boot in een waterrijk land als Nederland Goda geïnspireerd om het element water nader te onderzoeken en te zien wat ze ermee kan doen. Goda’s woonboot is, onder de naam VAGEBOND, een kleine creatieve residency geworden die ze graag verder wil ontwikkelen om onderzoek en performances te bieden. ‘Energie’ is voor Goda een sleutelwoord – en het is ook precies wat ze uitstraalt.
Hoofdfoto bovenaan artikel: Hessel Waalewijn
Tekst: Anna Beerens
Foto’s slideshow: Bowie Verschuuren, Donata Kukytė, Saulius Kreišmonas, Akvilė Juknevičė, Tomas Terekas
