Het opvangcentrum voor Oekraïense vluchtelingen in Kijkduin is voor Vladyslav en Veronika een echt thuis geworden. Ze hebben hun kamer gezellig gemaakt met eenvoudig meubilair en betekenisvolle voorwerpen die spreken van wat was en wat is; hun statige kater Boston heeft het er kennelijk ook naar zijn zin. Het gebouw, een voormalig adviesbureau voor opvoeding en onderwijs, is gastvrij en uitstekend toegerust. Overal klinkt vrolijk lawaai en gelach van spelende kinderen. En bovendien: de locatie biedt ongeveer twintig dansers van het inmiddels opgeheven United Ukrainian Ballet een ruime studio waar ze kunnen trainen en repeteren.
United Ukrianian Ballet (UUB), opgericht door Igone de Jongh en Rinus Sprong (in 2014 en 2015 juryvoorzitter van de Piket Kunstprijzen), moest in maart van dit jaar worden opgeheven wegens gebrek aan fondsen. Ook moest de hechte groep van ongeveer zestig dansers-in-ballingschap weg uit het, inmiddels gesloopte, voormalige gebouw van het Koninklijk Conservatorium, waar ze tijdelijke accommodatie hadden gevonden. De groep valt nu geleidelijk aan uiteen; twintig dansers, onder wie Veronika en Vladyslav, zijn nog in Den Haag. Ze doen hun best zo goed mogelijk door te gaan en zichzelf te blijven ontwikkelen.
‘We moeten voorzichtig zijn met dromen’
Binnen de Oekraïense hedendaagse dans speelde Vlad een pioniersrol. Hij was als danser en choreograaf actief bij het Kyiv Modern Ballet en in zijn eigen gezelschap n’Era Dance Company. “Ik zou naar Nederland komen om te onderhandelen over een tournee voor mijn gezelschap”, vertelt hij, “maar daar kwam niets van terecht vanwege Covid. En toen kwam de oorlog. Ik ben erg blij dat ik gelegenheid heb gekregen om mijn kunst in Nederland te laten zien. Maar het is niet wat ik wilde, niet voor die prijs. Zo ben ik gaan begrijpen dat we voorzichtig moeten zijn met onze dromen.” Veronika kwam het eerst in Nederland aan. Samen met haar ouders en Boston, de kater, reisde ze naar Amsterdam. Wanhopig op zoek naar een baan kwam ze in contact met Rinus Sprong en via hem met Igone de Jongh. Na de oprichting van het United Ukrainian Ballet verhuisde ze naar Den Haag. “Daarna probeerde ik mijn emoties uit te zetten en me te concentreren op werken, werken en nog eens werken.” Op dat moment bestond UUB vrijwel geheel uit danseressen, maar op de een of andere manier slaagde het gezelschap erin de Oekraïense autoriteiten ervan te overtuigen dat mannelijke dansers onontbeerlijk waren. Er volgden enkele benauwde maanden voor Veronika, maar uiteindelijk arriveerde ook Vladyslav veilig in Den Haag.
Je eigen uniciteit
Als lid van het Kyiv Opera Ballet was Veronika altijd de meer klassieke danser van de twee. Ze ontmoetten elkaar toen Vlad een choreografie maakte voor Veronika’s gezelschap en zij de hedendaagse dans begon te verkennen. “Ik was altijd bang geweest dat het voor mij te laat was om me dat idioom nog eigen te maken”, zegt ze, “maar ik voelde me er meteen in thuis. Klassiek ballet is erg strikt. Iets is correct of niet correct. Hedendaagse dans is zoveel ruimer.” Vlad: “We respecteren het klassiek ballet. Het is fundamenteel. Maar hedendaagse dans stelt je in staat eerlijk naar jezelf te zijn, je eigen uniciteit te vinden, een weg te vinden om je ware persoonlijkheid te ontwikkelen.” En dan met een grote glimlach: “Ik ben trots op Veronika omdat ze mijn meest succesvolle leerling is. Ze begrijpt echt wat mijn bewegingen motiveert.” Veronika lacht: “Ik zag mezelf altijd meer als een performer, maar nu begin ik te denken dat ik ook choreograaf zou kunnen zijn.”
Nieuwe kans
“Ik denk dat mijn stijl zich hier in Nederland echt heeft ontwikkeld”, zegt Vladyslav, “en natuurlijk heeft dat te maken met wat er in onze levens gebeurd is. Toen ik hierheen kwam, kreeg ik een tweede kans. Dat maakte dat ik mijzelf vragen stelde: wie ben ik? Wat wil ik doen? Je gaat terug naar de essentie.” In veel opzichten zijn de afgelopen jaren een achtbaan geweest voor Veronika en Vladyslav. Hun deelname aan het Eurovisie Songfestival in Liverpool in 2023, met Vlad als co-choreograaf, was een heel bijzondere ervaring, en ze kijken met plezier en dankbaarheid terug op de projecten die ze deden met Igone de Jongh. Ze zijn contact met haar blijven houden en verheugen zich erop in oktober een nieuw project, getiteld Renaissance, met haar op te pakken. Vladyslav maakte een stuk voor het Stuttgart Ballet, Stand by me, dat in mei van dit jaar in première ging. De Nederlandse première vindt plaats op 23 mei 2025, tijdens het CaDance Festival.
Tweede thuis
In het voorjaar van 2023 benaderden Veronika en Vladyslav theater Korzo met plannen voor een liefdadigheidsvoorstelling om geld in te zamelen voor medische hulp voor Oekraïne. Ze zijn nog steeds ontroerd wanneer ze het hebben over de warme respons van Janneke van Stroe, Korzo’s Hoofd Productie: “Ze vroeg meteen ‘wat kan ik doen?’.” De avond, getiteld Light in Darkness, was een succes en leverde een geheel uitgeruste ambulance op. Sindsdien is Korzo voor hen een tweede thuis. “Er heerst daar een echte kunstsfeer. Ze geven je de gelegenheid dingen uit te proberen, te experimenteren.” Vlad en Veronika zijn ontzettend blij dat Korzo bereid is een tweede editie van Light in Darkness te presenteren en wel op 1 maart 2025. Deze keer gaat de opbrengst naar een instelling voor kinderen. “Op deze manier kan kunst levens redden.” Ze vinden allebei dat het geen zin heeft om te gaan zitten wachten op andere tijden. Vlad: “Als je alsmaar blijft zeggen ‘dit is niet het goede moment’, dan leef je niet echt.” Als ze de Piketprijs in hun categorie zouden winnen, zouden ze dat om te beginnen vieren met een glas champagne! “We zouden het geld efficiënt gebruiken, investeren in onze ontwikkeling, onderricht, of een nieuw stuk creëren – stappen zetten om onze dromen waar te maken.”
Read the article here in English.
Tekst: Anna Beerens
Foto’s: Dana LaMonda
