“Ik ga het missen”, zegt Edwin Buijsen. Hij stopt dit jaar als jurylid van de Piket Kunstprijzen. Samen met schilder Maarten Demmink vormde hij vanaf 2014 de jury voor de discipline schilderkunst.
Edwin Buijsen is Hoofd Collectie van het Mauritshuis en als gastonderzoeker verbonden aan het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. Hij doet op dit moment onderzoek naar de schilderijenproductie van Adriaen Pietersz. van de Venne, een Haags schilder uit de zeventiende eeuw. Dagelijks wordt hij omringd door kunstwerken van onder meer Paulus Potter en Johannes Vermeer. Welke invloed heeft het op zijn kijk op hedendaagse schilderkunst? “Mijn specialisatie is oude kunst, maar ik ben ook geïnteresseerd in hedendaags werk”, vertelt hij. “Ik kijk daar wel naar met mijn kennis over de oude kunst; ik bestudeer hoe een kunstwerk is gemaakt en wat de ideeën erachter zijn.”
Er veranderde door de eeuwen heen veel aan het metier van kunstschilder, maar wat is blijven bestaan? Volgens Edwin is het vooral de mentaliteit van de kunstenaar – de beleving van kunst door de kunstenaar zelf – die niet is veranderd. “De passie die jonge kunstenaars hebben en hun wil om te slagen is heel herkenbaar”, zegt hij. Hij voegt daaraan toe: “Daarnaast is ook de zorg dat je geld moet kunnen verdienen als kunstenaar van alle tijden. In de zeventiende eeuw hadden schilders daar ook moeite mee en was er veel concurrentie. Kunstenaars wilden trouw blijven aan hun eigen principes en tegelijkertijd moesten ze werken met de middelen die ze voorhanden hadden.”
“Het kunstwerk moet iets bij je losmaken”
Het valt hem op dat hedendaagse abstracte kunst veelal de interesse wekt door het verhaal dat erachter schuilt. “Het verhaal achter het kunstwerk wordt interessant gevonden en het werk krijgt daardoor waardering. Ik vind eigenlijk dat het andersom moet zijn. Juist het kunstwerk moet iets bij je losmaken en je intrigeren terwijl je ernaar kijkt. Als je een kunstwerk slechts kunt begrijpen als je een bordje met uitleg leest dan is het jammer.”
De kunstwerken van de winnares van afgelopen jaar, Debbie Young, fascineerden de jury juist wel op de goede manier, stelt Edwin: “Debbie kan heel goed haar ideeën tot uitdrukking brengen. De combinatie van haar ideeën en de confrontatie met het werk vond ik heel sterk. Je wordt erdoor aangetrokken nog voordat je het verhaal erachter kent.”
‘Schilderen’ is slechts een van de technieken die Debbie Young inzet bij het creëren van haar werken. “Veel jonge kunstenaars werken allang niet meer alleen met het penseel en verf, maar zij gebruiken allerlei materialen voor hun werk”, merkt Edwin op. “Ze zijn heel vrij in het gebruik van verschillende middelen en technieken om zichzelf mee uit te drukken. Er zijn nog wel een paar kunstenaars die echt alleen schilderen, maar meestal experimenteren ze met van alles. Hokjes bestaan eigenlijk niet meer.”
Werk van Debbie Young in galerie Vonkel, Den Haag
Ambities en toekomstplannen
De Piket Kunstprijzen worden uitgereikt aan kunstenaars tot en met 30 jaar. In het geval van de discipline schilderkunst maakt dit de spoeling dunner dan bij de disciplines toneel en dans. “Bij schilderkunst begint een kunstenaar vaak pas echt tot ontwikkeling te komen na zijn dertigste”, verklaart Edwin. “De meeste kunstenaars staan daarvoor nog echt aan het prille begin.” Samen met Maarten Demmink ging hij daarom regelmatig naar tentoonstellingen bij de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag waar zij werk van studenten bekeken, of zochten zij uit waar jonge kunstenaars exposeerden. Om jaarlijks drie genomineerden voor de prijs uit te kiezen, vond Edwin niet heel lastig. Om vervolgens tot een uiteindelijke winnaar te komen, was wel moeilijk volgens hem. “We hadden ook afgelopen jaar drie hele sterke kandidaten.”
Maarten en Edwin bezochten niet alleen de tentoonstellingen van de genomineerden, maar keken ook mee bij de inrichting ervan. “We proberen in de aanloop naar de uitreiking contact te zoeken met de kunstenaars om te zien hoe zij bezig zijn met hun vak en wat hun toekomstplannen zijn”, legt Edwin uit. “Dat vinden wij ook belangrijk.” Na de uitreiking van de prijs bleef in de voorafgaande jaren vaak het contact met verschillende genomineerden en winnaars voortbestaan. “Af en toe gaan we ook nog een biertje drinken met iemand”, aldus Edwin.
Edwin Buijsen en Maarten Demmink samen op het podium tijdens de uitreiking van de prijs in 2015.
