15 november 2023 | Nieuws
Performers Finn Borath en Boris de Klerk zijn dit jaar genomineerd in de categorie Toneel van de Piket Kunstprijzen. Zij werken regelmatig samen en dit mondde dit jaar uit in een bijzondere voorstelling Black Box: First Movement. “Een muziekstuk met theatertechniek. In feite gebruiken we de theaterzaal als muziekinstrument”, legt Finn Borath uit.
Finn en Boris zien zichzelf meer als makers dan performers. In hun laatste voorstelling zijn zij zelf amper op de vloer te zien. De theatertechniek zelf speelt de hoofdrol. Met behulp van licht en geluid, zoals een kraakje of zoem van een theaterlamp, wordt een compositie gemaakt. Dit concept willen zij de komende tijd verder uitwerken in een tweede versie van Black Box. De droom is om in nog grotere zalen of zelfs in musea te staan met hun performancevoorstellingen. “Als het kan in een operazaal. Daar wordt gewerkt met andere doeksystemen. Elk podium heeft weer andere technologie, daar willen wij mee spelen”, zegt Finn. “Er kan meer in het theater dan alleen Shakespeare vertonen”, zegt hij met een lach. “Een lamp doet meer dan lichtgeven, maar maakt ook geluid.”
Finn wil zich steeds meer focussen op de technologische kant van het maken en heeft een grote passie voor video. Momenteel verkent het duo alle mogelijkheden van de verschillende soorten tl-lampen voor een tweede, uitgebreidere versie van de voorstelling. Bij The Grey Space in the Middle in Den Haag krijgen zij de ruimte voor een residentie in de kelder waar geëxperimenteerd kan worden met de tl-buizen. “Performance is echt niet alleen voor de liefhebber, maar kan heel spectaculair zijn”, stelt Boris.
“Ik vind de vraag interessant: waar stopt een performance en verandert het in een installatie?”, legt Finn uit. Hij studeerde net als Boris aan de Toneelschool Maastricht en koos voor de Performance-richting. “Ik had als puber al meer interesse in maken dan in acteren”, zegt hij. “Dan kom je snel bij performance uit waar minder grenzen zijn als het gaat om gaat om het gebruik van verschillende mediums.” Dat een performance niet gebonden is aan het theater, maar ook op andere locaties opgevoerd kan worden, geeft vrijheid. “Performance biedt de ruimte om te experimenteren”, vult Boris aan. Ook binnen de grenzen van het theater experimenteren vindt het duo spannend, zoals bij Black Box: First Movenement is gedaan. “Finn en ik vinden elkaar in het zintuigelijk benaderen van het maken van een voorstelling. Daarbij richt hij zich meer op de visuele kant en ik op de auditieve kant: zo vullen wij elkaar mooi aan. Ik denk dat we nog vele facetten kunnen belichten met Black Box en ik zou graag een nieuwe versie maken om mee op tournee te gaan.”
Finn en Boris zitten bomvol ideeën voor toekomstige projecten. Zo wil Boris een performance maken met stemmen. “Een complex web van allerlei stemmen.” Hij is gefascineerd door geluid. “Ik was een tijdje geleden bij een concert van twee metalgitaristen die heel luid speelden. Dat vind ik heel vet. Ik kan dan echt in een andere wereld stappen.” Boris zou ook graag met een metalzanger uit Kenia een project doen. Waar Finn meer wordt gegrepen door de mogelijkheden van bewegend beeld, is Boris meer gericht op geluid. “Ik maak muziek en theater. Ik sta met één been in het theater en met het andere been in de geluidskunst en experimentele muziek.”
Zo maakte hij als afstudeerwerk performance Cesuur. “Hierbij waren microfoons gekoppeld aan lampen en vond daarbinnen een choreografie plaats.” Finn maakte eerder de performance Unheimlich. Een performance over de angst voor het onbekende met behulp van geluiden, flikkerende lampen en videokunst. “Door snel licht en donker af te wisselen kun je net als in een video een knip maken naar de volgende scène”, zegt hij. “De geluiden dienden ook om te verhullen dat ik mij verplaatste in de ruimte. Soms moest ik in het pikkedonker navigeren: dan is het bidden dat het goedkomt.” Unheimlich was onder meer te zien op Over het IJ Festival in 2022 en op Oerol. Momenteel werkt hij als lichtontwerper aan de dansvoorstelling Tidal Wave, een bewegingsvoorstelling die de fysieke sporen van trauma blootlegt.
Boris maakt in samenwerking met ’t Barre Land de performance De Blinden; een eigen werk. Dit werk maakt onderdeel uit van de onderzoeksreeks À La Recherche. “De Blinden gaat over een groep blinden die op een eiland wonen in een gesticht en wachten op een gids die niet terugkomt”, vertelt Boris, die ook het geluidsontwerp verzorgt bij de voorstelling What Pessoa Taught Me van Marthe de Koning.
Foto: Hessel Waalewijn
