Marieke Peeters won vorig jaar de Piket Kunstprijs in de categorie Schilderkunst. De vakjury was onder de indruk van haar immersieve installaties en de wijze waarop zij zich begeeft in een nog onontgonnen gebied tussen visuele kunst en theater. “Mensen reageren heel extreem op mijn werk”, zegt Marieke. “Dat vind ik boeiend.”
Duistere verbeelding
Heeft de prijs verschil gemaakt? Marieke hoeft er niet over na te denken: “Ja, groot verschil. De prijs zegt, als het ware, ‘je mag dit doen.’ Opeens is er van alles mogelijk. Dankzij de prijs heb ik nu een boekhouder. Dat is een soort professionalisering; je eigen werk serieuzer nemen.” Ze wilde zich ook graag verdiepen in werken met textieltechnieken en is naailessen gaan nemen. En ze denkt aan een residentie in Japan. “Residenties bieden een andere context en daarmee een ander perspectief op je werk. Ik zou in Japan onderzoek willen doen naar de aanwezigheid van folklore en verbeelding in de cultuur, door bijvoorbeeld meer te leren over yōkai. Dat zijn de bovennatuurlijke wezens en geesten uit de Japanse folklore, die nog steeds heel aanwezig zijn in de hedendaagse cultuur. In de Japanse popcultuur zie je daarvan een behoorlijk duistere kant. Ik heb het gevoel dat er binnen de Japanse verbeelding meer ruimte is voor de donkere kanten van het bestaan en dat dit relevant kan zijn voor mijn werk. Ik vind dat geruststellend om te zien. Hier wordt het duistere vaak weggedrukt. De focus is op gelukkig zijn, het suikerlaagje. Ik denk dat het beter is om dat donkere een plek te geven en manieren te vinden daarop te reflecteren en er mee om te gaan.” Gevraagd naar haar directe toekomstplannen, legt Marieke uit dat ze erg bezig is met haar studie. Een jaar na haar bachelor Fine Arts aan de ArtEZ University of the Arts in Arnhem, begon ze aan een master Artistic Research aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, die ze in de komende maanden hoopt af te ronden.
Geen galeriekunstenaar
De Piket vakjury was benieuwd waar Marieke haar werk kan gaan plaatsen. “In de vorm die ze nu verkiest, levert noch theater noch kunstruimte de ideale situatie”, aldus het juryrapport. Marieke kan zich goed verenigen met het oordeel van de jury. “Ik heb mijn plek nog niet gevonden. Het is nog heel erg trial and error. Dat mijn werk noch bij ‘kunst’ noch bij theater past, maakt het lastig om te navigeren. Ik ken ook weinig andere kunstenaars die dit pad bewandelen. Dat betekent dat ik allerlei beslissingen waarvan ik niet weet hoe ze zullen uitpakken, zelf moet nemen. Ik ben geen galeriekunstenaar, ik kan geen schilderijen verkopen. Veel ruimtes voelen voor mij niet goed, mijn werk is er niet op zijn plek. Een multidisciplinaire benadering werkt beter.” Marieke exposeerde in januari als oud-resident bij Door Foundation in Amsterdam, een organisatie die zich op een open, experimentele manier richt op samenwerking tussen theater en performance, en andere artistieke expressievormen. “Die radicaal andere aanpak klikt met mijn werk”, zegt Marieke, “maar ik moet toch nog steeds heel erg aftasten wat wel en wat niet werkt. Anderzijds, omdat wat ik doe zo specifiek is, komen er ook dingen op me af.”
Werken met anderen
Marieke werkt met een vaste groep performers. “Ik besteed mijn werk liever niet uit aan mensen die ik niet goed ken”, zegt ze. “Het is een heel intensieve ervaring en je moet het als performer echt interessant vinden om in mijn werk aanwezig te zijn. Ik werk met vrienden en familieleden die veelal van het begin af aan met mij samenwerken en weten waar ik naar op zoek ben. Ik ben dus altijd met iemand samen. Dat is fijn omdat ik zo mijn ervaringen altijd met iemand kan delen. Ik perform ook zelf en dat geeft me een andere relatie tot mijn werk. Vaak fungeer ik als begeleider bij mijn installaties, waarbij ik de bezoeker instructies geef voordat ze naar binnen gaan en de mogelijkheid biedt om te reflecteren wanneer ze weer naar buiten komen.”
Film als inspiratiebron
Marieke is er zich terdege van bewust hoe confronterend haar werk kan zijn. “Sommige mensen komen niet verder dan de engheid ervan. Dat snap ik en dat vind ik niet erg.” Haar installaties spreken de bezoeker aan op een primair, irrationeel niveau. “Het speelt in op je lichamelijkheid, op je zintuigen. Het geeft een heel directe persoonlijke ervaring, waar je als bezoeker zomaar in wordt gegooid. Mensen reageren heel extreem op mijn werk. Dat vind ik boeiend en dus is het ook interessant voor mij om er met de bezoekers over te praten. Ik haal daar veel uit om mijn werk verder te ontwikkelen.” Film is voor Marieke een belangrijk medium om haar werk te documenteren en er, zoals ze het noemt, een dialoog mee aan te gaan. Bovendien was film, en met name de horror subgenres van gothic en body horror, voor haar een inspiratiebron. “Hoe films worden gemaakt, spreekt me aan. Set design, kostuumontwerp en praktische effecten. Zo kun je mijn werk ook een beetje zien; een film tot leven brengen. Misschien omdat ik, als ik naar een film keek, eigenlijk wilde dat ik erin zat. Film heeft ook iets immersiefs.” Toch ziet ze zichzelf niet als filmmaker of videokunstenaar. “Het is een fijn medium waar ik vaak naar terugkeer maar ik denk dat de immersieve installatie altijd wel mijn medium zal blijven. De directheid en fysieke ervaring die je hierin als bezoeker kunt ondergaan met een performer fascineren mij eindeloos.”
Foto: Hessel Waalewijn
Foto’s slideshow: Breathing Chair. Foto: Pieter Kers, Beeld.nu.
Fruits de MAR exhibition, NEST The Hague. Foto: Marieke Peeters
