26 april 2024 | Nieuws
Na een jaar of tien op de planken te hebben gestaan, wist Marcel Roijaards het zeker: hij wilde eigenlijk helemaal geen acteur zijn, maar liever achter de schermen werken, als schrijver, regisseur en docent. Voor zijn werk met kinderen en jongeren ontving Marcel in 2023 de Piket Juryprijs.
Marcel, geboren in Scheveningen, maakte de middelbare school niet af en ging al op jonge leeftijd naar de toneelschool. In zijn geval was dat de Studio Herman Teirlinck te Antwerpen. “Ik kom uit een acteursfamilie”, legt hij uit, “dus het was destijds best logisch dat ik naar de toneelschool zou gaan.” Daarna speelde Marcel onder meer bij ’t Gebroed (Antwerpen), Toneelgroep De Appel, Theater van het Oosten (nu Theater Oostpool) en het Ro theater (inmiddels opgegaan in Theater Rotterdam). Gaandeweg kwam hij erachter dat hij van acteren niet echt gelukkig werd. “Ik heb de schijnwerpers eigenlijk niet nodig. Ik bemoeide me ook voortdurend met dingen waar je je als acteur eigenlijk niet mee dient te bemoeien.”
Marcel is een veelzijdig mens. Hij schreef een succesvol jeugdboek (Rebel met vleugels, 2012), diverse filmscenario’s en teksten voor theater. Zijn interesse gaat vooral uit naar interdisciplinaire werkvormen. Daarnaast doceert hij drama aan jongeren en houdt hij zich bezig met talentontwikkeling en coaching. Ruim tien jaar was hij verbonden aan Alba Theaterhuis in Den Haag, in 1999 opgericht door Saskia Mees (winnaar van de Piket Juryprijs in 2014). Over Alba zegt hij: “Weinig broedplaatsen hebben zoveel doorstroom naar vakopleidingen gegenereerd. Toch kregen we in 2012 vanwege cultuurbezuinigingen tijdens kabinet Rutte-I geen subsidie meer.” Inmiddels kan hij echter tot zijn vreugde vaststellen dat er weer belangstelling is voor dit soort initiatieven. “Het wordt gemist, dus we willen met Alba een doorstart maken. Er is weer een stichting opgericht, er zijn plannen voor een voorstelling. We weten nog niet zeker of het gaat lukken, maar het ziet er positief uit.”
De Juryprijs kwam wat Marcel betreft op een prachtig moment – enkele maanden voor de première van de voorstelling Paradijsvogels die hij maakte voor Theaterschool Rabarber: “Alles kwam samen. De voorstelling was een grote wens van mij vanwege de deelname van jonge (9 jaar) tot veel oudere (19 jaar) spelers. Paradijsvogels ging over kinderen die zelf de macht nemen. Ze klimmen in bomen en weigeren naar beneden te komen. Ze hebben geen zin meer in de puinhoop die de volwassenen van de wereld hebben gemaakt. Het sloeg bij de kinderen enorm aan. Er was geen script, dat hebben we met elkaar gemaakt. Soms raakten de kinderen nauwelijks uitgepraat over het onderwerp, het raakte hen echt.” De cast van Paradijsvogels is door burgemeester Jan van Zanen uitgenodigd om deel te nemen aan de Haagse Vrijheidsmaaltijden op 5 mei. Op de grootste vrijheidstafel, die van het Lange Voorhout, mogen ze opnieuw lastige vragen stellen aan de volwassenen. Toch was de voorstelling geen preek of een opgeheven vingertje. “De bedoeling was om de volwassenen iets moois te geven en daarmee te zeggen ‘nu is het jullie beurt’. Het was een oproep tot het ontdekken van het onbekende, onzinnige, onweegbare en onmeetbare.” Voor Marcel is dit van cruciaal belang in een tijd waarin kinderen en jongeren veel te vroeg worden afgerekend op resultaten.
“Ik heb naar aanleiding van de juryprijs heel erg veel reacties gehad”, zegt hij. “Dat had ik niet verwacht.” Veel van die reacties betroffen zijn acceptance speech, waarin hij pleitte voor kwalitatieve cultuureducatie voor kinderen en jongeren. Refererend aan de net afgelopen verkiezingsperiode zei hij toen dat hij het onderwerp ‘cultuur’ maar zelden voorbij had horen komen, “laat staan ‘cultuureducatie’.” Andere mensen lieten hem weten hoe goed het was dat hij nu eindelijk eens achter de schermen vandaan was gehaald. “Ja, dat was mooi”, zegt Marcel, “al vind ik het geen probleem dat talentontwikkeling vaak achter de schermen gebeurt. De grootste voldoening haal ik uit het werk zelf. Door bij kinderen en jongeren een snaar te raken, ze iets te laten ontdekken over zichzelf dat ze nog niet wisten. Soms moet je ze afremmen, soms aanmoedigen. Iedereen heeft een andere handleiding. Dat vraagt om wezenlijke interesse en het geven van gerichte aandacht. Voor mij voelt het heel natuurlijk en dankbaar om dat te kunnen doen.”
Tekst: Anna Beerens
Foto: Dana LaMonda
