Voor de vijfde uitreiking van de Piket Kunstprijzen in 2018 maakte Atelier Van Lieshout ‘levensechte’ Piketpaaltjes van brons en aluminium. “Het gaat om verder gaan. Je slaat nu een paaltje en bakent een terrein af”, zei kunstenaar Joep van Lieshout destijds. “Het is een mijlpaal in je carrière.’’ In jubileumjaar 2023 gaat de award die ieder jaar wordt overhandigd aan alle genomineerden en winnaars, op de schop. Atelier Van Lieshout maakt vanaf dit jaar een jaarlijks terugkerende award, de Hamer. Een hamer om dat paaltje te slaan? Ja, ook. Maar Van Lieshout ziet in de hamer bovenal een instrument voor verandering. En daarom is het zaak de hamer wijs te gebruiken.
Steentijdmodel
Atelier Van Lieshout, dat al sinds 1995 werk produceert op het snijvlak van beeldende kunst, design en architectuur, is bij uitstek een plek waar, letterlijk en figuurlijk, de hamer wordt gehanteerd. Het visionaire en provocatieve gaan er samen met multidisciplinaire verkenning van functionaliteit en duurzaamheid. Atelier Van Lieshout gaat geen uitdaging uit de weg. Het atelier geniet dan ook internationale bekendheid en erkenning.
Op een rustige plek in de indrukwekkende loods in Rotterdam waar het atelier gevestigd is, licht Joep van Lieshout zijn ontwerp toe. “Je kunt veel doen met een hamer. Een hamer kan een moordwapen zijn, oorlogstuig. Maar het is natuurlijk ook een essentieel stuk gereedschap. Denk eens aan mijnbouw. De hamer staat in feite aan het begin van de industriële revolutie. En dan heb je nog de hamer van de rechter en de voorzittershamer. De hamer is een instrument voor verandering.” Voor hem op tafel liggen drie exemplaren van de nieuwe, jaarlijkse Piket-award. Een houten steel, een kop van baksteen; een beetje steentijdmodel eigenlijk. “Ja, deze hamer is broos”, lacht Van Lieshout. “Daar zit een tegenstrijdigheid in.”
‘Een beetje falen is niet erg’
Dat vraagt om uitleg. “Een kunstenaar staat altijd aan het begin van iets. De kunstenaar is in principe een veranderaar, iemand die zich verzet, zich tegen dingen afzet”, zegt Van Lieshout. Het idee van de hamer als instrument voor verandering sluit daarbij aan. Maar in het broze schuilt een oproep tot reflectie. “Gebruik de hamer wijs. Koester en kweek je intuïtie. Wees niet bang om die te volgen en erop te vertrouwen. Alles lekker zelf doen. Kloten, experimenteren. Op je bek gaan. Een beetje falen is niet erg. Uit fouten komen bijzondere dingen voort.”
Joep van Lieshout ziet het scherp: de hamer, mits wijs gehanteerd, is een instrument waarmee je dingen waar kunt maken. Daarmee is het niet alleen een waardig symbool voor de Piket Kunstprijzen, maar zelfs iets dat kan staan voor alles wat ‘kunstenaarschap’ heet.
Tekst: Anna Beerens
Foto’s: Dana LaMonda
