28 februari 2024 | Nieuws
Boris de Klerk en Finn Borath hebben het druk. Zij presenteren vanaf donderdag 29 februari tot 2 maart in Theater Frascati in Amsterdam hun Black Box: First Movement, het werk waarmee ze de aandacht van de Piket-jury trokken, in een double bill van twee kortere voorstellingen. Boris en Finn delen het programma met WATER ME van Corina Mitrovici.
Black Box: First Movement is een vernieuwende, verrassende performance waarin de theatertechniek de hoofdrol speelt. Om ervoor te zorgen dat grid, spots, Tl-buizen en microfoons doen wat ze moeten doen, brengen Boris en Finn momenteel vele uren door in Finns atelier op de NDSM-werf in Amsterdam in intensieve sessies van checken en testen.
In een interview met het Parool, omschreef Finn theater als ‘een medium waarin je een ervaring kunt dirigeren’. Black Box: First Movement is theater zonder tekst en zonder acteurs, maar niettemin heel duidelijk ‘theater’. “We bedienen ons van de conventies van het theater. Op een bepaald moment gaat het zaallicht uit en vanaf dat moment kijkt het publiek gefocust naar iets met een begin en een eind. Je hoeft de mensen niet op te voeden. Ze weten dat ze tijdens de voorstelling niet moeten praten, om maar wat te noemen.” De interactie tussen zaalomgeving, het spel van de theatertechniek en de houding van het publiek brengt van alles op gang waardoor iedere toeschouwer een eigen verhaal ‘ziet’. En Boris en Finn zijn zich er terdege van bewust dat het bij theater om die toeschouwer gaat. “Uiteindelijk wil je ook het concept voorbij. Je wilt ook dat het voor het publiek een mooi half uur is.”
Hoewel ze aan de Toneelacademie in Maastricht allebei de opleiding Performance volgden, zien Boris en Finn zichzelf meer als makers dan als performers. En nee, ze hebben geen aanvullende opleiding elektrotechniek gedaan. “We hebben het allemaal zelf uitgezocht. Als we iets niet weten dan is dat voor ons een impuls om er tijd in te steken. Het is fijn dat je nu met een laptop zoveel zelf kunt doen. Theatertechnici zijn trouwens in het begin meestal wel wat sceptisch, maar als ze zien dat we weten waar we het over hebben, krijgen we uiteindelijk alle medewerking.” Boris is de man van het geluid, Finn die van het beeld. “Boris is echt muzikant en ik meer videokunstenaar”, zegt Finn. “Maar dat verschil komt vooral naar boven in het werk dat we los van elkaar maken. Onze achterliggende filosofie is heel erg hetzelfde en we weten ook van elkaar hoe het technisch werkt wat we doen. Ik ben blij dat onze samenwerking zo’n eigen taal heeft.” “Het is wel iets dat steeds verdedigd moet worden”, vult Boris aan. “Het kost telkens weer veel ruimte in een subsidieaanvraag om het allemaal uit te leggen.”
Enerzijds dromen beide makers van grotere theaterzalen (“een operazaal!”) met meer, en andere, mogelijkheden; anderzijds willen ze onderzoeken hoe hun ideeën zouden werken in andere ruimtes waarin de ‘discipline’ van het theater ontbreekt, bijvoorbeeld een museumzaal of een galerie. Hoe trek je de aandacht, en houd je die vast, in een open ruimte waarin mensen zomaar binnenlopen? Boris en Finn willen hun gedachten hierover verder uitdiepen tijdens een residentie later dit voorjaar bij het platform BAU in Amsterdam.
De twee geboren Amsterdammers koesteren hun relatie met Den Haag. Black Box: First Movement ging er in 2023 in première in Zaal 3. Zaal 3 ondersteunde in 2020 ook hun project Wo bist du, Licht?; die residentie werd begeleid door Karel van Laere (in 2014 winnaar van de Piketprijs in de categorie Toneel). Ze zijn geïnspireerd door het werk van de Haagse kunstenaar Willem Marijs (1947) die al vele jaren bezig is met het maken van beeld- en geluidsinstallaties. Komende zomer biedt The Grey Space in the Middle hun de mogelijkheid een maand lang te experimenteren met Tl-licht. Daarnaast denken Boris en Finn aan het Haagse festival Rewire als mogelijke venue voor hun werk. “Den Haag heeft echt een geschiedenis met muziektheater.”
Boris en Finn zijn nog steeds blij met de Piketprijs, niet alleen met de (zeer welkome) publiciteit, maar zeker ook met de erkenning: “Het is heel motiverend, echt positieve reinforcement.” En het geldbedrag? “Nog niets mee gedaan”, zegt Boris. “Het geeft vooral rust. Als we nu een afwijzing krijgen, is dat niet meteen een drama. Het is voor het eerst sinds ik ben afgestudeerd, dat het maken en het financiële een beetje los komen van elkaar. We weten dat het geld er is en dat het een gat zou kunnen opvullen. Het is vooral heel prettig om gewoon aan de slag te kunnen.”
Foto: Hessel Waalewijn
Tekst: Anna Beerens
